Roberto d'Oderisio

Fresco's Roberto d'Oderisio Santa Maria dell'Incoronata Napels

Na jaren van politieke crisis en bloedige strijd komt Johanna I van Anjou in 1352 terug naar Napels en werd zij gekroond tot koningin. Ter gelegenheid van het evenement, stichtte zij een hospitaal en kerk, genaamd de 'Santa Maria dell'Incoronata'. De kerk werd de gewenste locatie van Anjou en Aragon royalty's voor ceremonies en kroning. Door de opgraving van een tweede gracht in de 16e eeuw rond het Castel Nuovo ligt de kerk drie meter onder het straatniveau. De kerk was inmiddels verlaten door de cisterciënzerse paters. Het werd heropend voor een herdenking in de 18e eeuw, maar ondanks dat renovaties bedekt met rijke barokke versieringen eindigt het als een kelder van een openbaar gebouw. Tussen 1925 en 1929 was zijn oorspronkelijke portiek weer aan het licht gebracht. Tussen 1959 en 1961 werd het gebouw bevrijd en werden fresco's van Roberto d'Oderisio (ernstig beschadigd) herontdekt. De kerk werd gesloten na de aardbeving van 1980, maar werd verder gerenoveerd, gerepareerd en in april 1993 opnieuw geopend voor het publiek. De zeer belangrijke serie van fresco's met sterk verhalende kracht zijn weer zichtbaar en bijna allemaal bevinden deze zich weer in hun oorspronkelijke positie.

D'Oderisio is een leerling van Giotto en een Napolitaanse volger van Simone Martini. De schilderingen bevinden zich in het gewelf boven de orgeltribune en zij stellen de verschillende Sacramenten voor en een symbolische afbeelding van de mis. Vermoedelijk heeft de kunstenaar in elk taferelen een feit uit de geschiedenis van het huis van Anjou afgebeeld; de Doop zou dan de doop van de hertog van Calabrië zijn. De eerste Communie, die van de dochtertjes van Koningin Johanna. Deze vorstin komt ook in de voorstelling van Biecht en Boete voor, de Priester-wijding is die van de heilige Lodewijk, het Sacrament van de Stervenden toont ons de dood van Philip van Tarento en het Huwelijk moet dan de echt voorstellen van Louis van Tarento en Johanna. Het portret van koning Robert, wiens scherpe trekken gemakkelijk herkenbaar zijn, komt in bijna alle fresco's voor. Het zou kunnen zijn dat deze schilderingen ter gelegenheid van de kroning van Philip en Johanna in 1352 werden uitgevoerd. Van d'Oderisio, vinden wij op de muren van dezelfde kerk nog voorstellingen uit het Oude Testament.

Roberto d'Oderisio, Kruisiging, Museo di Capodimonte Napels
Het werk 'Kruisiging' is in 1910 door het Museum van S. Martino aangekocht en is sinds 1983 in Museo di Capodimonte. Het werk is misschien wel uit een van de kerken gesloopt tijdens de bouw van de Corso Umberto I. Waarschijnlijk heeft het gediend als decor voor een graf muur. De 'kruisiging' is een vroeg werk dat kan worden geplaatst tussen 1330 en 1335. Het werk is duidelijk geinspireerd op het prachtige en revolutionaire 'Kruisiging' dat Giotto gemaakt heeft aan het begin van 1300 voor de kerk van S. Maria Novella in Florence.

Het werk van d'Oderisio mist de volle kracht en de plasticiteit van Giotto en is harder en gladder. De contourlijn heeft voorrang boven de clair-obscur. De clair-obscur van Giotto is iets 'constructiever' in de vorm - de schaduwzijde van de buik en het gezicht hangend op zijn borst - elementen die leiden tot een meer naturalistische weergave van het naakt. Ondanks deze grote verschillen, maakt het werk van Oderisio een enorme sprong op kwaliteitsniveau ten opzichte van Cimabue. Zondermeer wordt het werk van d'Oderisio, net als vele andere kruisbeelden in die jaren gemaakt door de aanhangers van Giotto, gekenmerkt als een van de etappes van de evolutie in de natuur van Christus aan het kruis, die haar hoogtepunt bereikt bij Masaccio in het werk 'De Trinity' in S. Maria Novella uit 1425-28.

In de kerk San Domenico Maggiore in Napels zijn verder nog twee werken van d'Oderisio: in de Kapel van het Kruisbeeld is de fresco 'Madonna van nederigheid' en in de Kapel van de Rozenkrans de fresco 'Madonna del Latte'. Verder nog fresco's van het huwelijk van de Maagd en de Geboorte in de Barresi kapel in San Lorenzo Maggiore in Napels en in S. Maria ai Vergini in Napels een 'Kruisiging'. De laatste fresco is in een zeer slechte staat.