De frescocyclus van Lanfranco in Santi Apostoli

Santi Apostoli Napels (foto Henk Woudsma)

Als men al probeert gemeenschappelijke kenmerken voor de Napolitaanse schilderkunst van het Seicento te definiëren, dan moeten twee stromingen genoemd worden: de snel om zich heen grijpende, sterk naturalistische tendensen bij Caravaggio’s navolgers (Ribera en Caracciolo) en de pas laat doorgebroken “classisten” (verzamelbegrip voor kunststijlen die zich op de Griekse of Romeinse oudheid oriënteren) van de Bolognese School, in de zin van de Carracci’s uit Rome (Ludovico, Agostino en Annibale), zoals Guido Reni, Domenichino en Giovanni Lanfranco. Met name Ludovico wordt meestal gezien als de eerste die de stijl van het late maniërisme verliet en een nieuw beeld op het gebied van moraal en devotie introduceerde. Hij was een voorstander van een idealisering van de realiteit, zoals dat bij Rafaël te vinden is. Het “armeluisrealisme” en de hang naar een sombere dramatiek van mensen als Caravaggio en Ribera (naturalisme) passen echter beter bij het diepgewortelde Napolitaanse volksgeloof en de sterke maatschappelijke tegenstellingen dan de nauwkeurige uitgewogenheid van de Carracci’s of een schilder als Lanfranco (classicisme of idealisme). De aanwezigheid van meesters van het academische classicisme, zoals Guido Reni (die kwam in 1622 aan in Napels), Domenichino (die kwam in 1631 aan om de kapel van San Gennaro van fresco’s te voorzien) en Lanfranco (1634) inspireerde Bernardo Cavallino, Giordano, Preti, Solimeno en andere schilders van de tweede generatie om naar een zorgvuldig bestudeerde verfijning te streven. Lanfranco was een katalysator in de verandering vanaf 1632 van de late manieristische stijl in Napels, met name van Belisario Corenzio, naar de barok.

Lanfranco begon in Napels met het decoreren van de koepel en pendentieven van de kerk van de Jezuïeten Gesù Nuovo in 1634-1637. Van 1637-1639 maakte hij een fresco (''Christo in gloria'') in de Certosa van San Martino. Dit werd gevolgd door de decoratie van Santi Apostoli in 1638-1646 en de koepel van de Cappella van San Gennaro in de kathedraal van Napels. De prachtige fresco's (1638-1645) in Santi Apostoli van de hand van Giovanni Lanfranco hebben dan ook een tal van Napolitaanse kunstenaars beïnvloed. Dit werk in de tribune en het gewelf  is een cyclus van fresco's van grote dramatische kracht en behoort tot een van Lanfranco's grootste meesterwerken.

Interieur Santi Apostoli met fresco's van Lanfranco

Voor de lokatie van Santi Apostoli kijk op: wandelroute A.