Middeleeuws Napels op Google Maps

De schitterende interactieve kaart Medieval Naples maakt gebruik van de online tools beschikbaar in Google Maps. Door te klikken op de zoomknop voor in- of uitzoomen bovenaan links kunt u vergroten tot aan het straatniveau. Gebruikers kunnen kiezen tussen Kaart, Satellite (luchtfoto) of Terrein (topografische). Het maakt gebruik van standaard cartografische symbolen voor abdijen, kerken, religieuze gebouwen, muren, poorten en vestingswerken. Door te klikken op een van deze symbolen wordt een venster geopend met beschrijvende tekst (vaak uit het boek van Caroline Bruzelius, 'The Stones of Naples', Yale University Press, 2004), afbeeldingen, bibliografie en hyperlinks naar andere teksten, sites en de prachtige web-image galleries geproduceerd door de 'Italica Press'. Als u klikt op "Grotere kaart weergeven" opent deze kaart in Google Map en bied dan een complete index van websites. Daar kunt u ook de kaart openen in Google Earth (een gratis, downloadbare programma) en zie de middeleeuwse stad tegen een driedimensionaal landschap (bron: Italica Press).

Het Napolitaanse lied

Enrico Caruso - 'O SOLE MIO

In 1880 wordt het lied ‘Funiculi Funiculà’ geschreven dat gezien wordt als het eerste Napolitaanse lied, of is het toch het lied ‘Te voglio bene assaie’ (Ik houd zó veel van je) uit 1839 dat als eerst Napolitaanse lied moet worden aangemerkt…..hoe dan ook, het Napolitaanse lied blijft toch wel de ‘smartlap’ met de melodische melodie die je meevoert in droefheid en blijdschap. 'O sole mio kennen we allemaal. Maar het lied, één van de meest opgenomen liedjes aller tijden, is slechts het commerciele uithangbord van een eeuwenlange muziektraditie die meer dan 25 duizend liedjes omvat. 'O sole mio werd geschreven in 1898, de gouden eeuw van het Napolitaanse lied, maar de traditie begint al veel eerder (zie voor uitgebreide informatie op Wikipedia: Music of Naples). Volgens de overlevering werd Napels gesticht op de plek waar één van de sirenes uit Homerus'Odyssee, Partonopeo, aanspoelde nadat ze zelfmoord pleegde en speelde Keizer Nero op een muziekfestival dat tot op de dag van vandaag bestaat. In de 16e eeuw kende de stad vier van de gerenomeerdste conservatoria van Europa en in 1901 werd de Via De Marinis één van de eerste platenmaatschappijen ter wereld, Phonotype Records, opgericht. Kortom: Napels leeft en ademt muziek.

Meer informatie op de weblog van radio 6: Italia en beluister het eindprodukt van Angelo van Schaik uitgezonden op 22 augustus 2009 op radio 6.

Luciano Pavarotti - 'O sole mio

Invloeden van Cavallini en Giotto

School van Giotto, Kruisiging c. 1332-1335 Santa Maria di Donnaregina

 

In de 'buitenwijk van de maagden' (Borgo dei Vergini) in Napels, waar onder andere de Porta San Gennaro, Santa Maria della Stella, via Vergini, via Cristallini, piazza Sanità, Cimitero delle Fontanelle in Napels, is gelegen, zijn veel resten overgeleverd van 14e eeuwse fresco's van verschillende stijlen. Met name in de kerken Santa Maria dei Vergini en Sint Maria Succurre Miseris (de onderliggende kerk van S. Antoniello). Naast de artistieke kenmerken van Pietro Cavallini, verspreid tijdens Ludovico d'Angio's macht (1352-1362), zijn artistieke kenmerken afkomstig van Giotto in vertegenwoordiging van Roberto d'Oderisio en Maestro di Giovanni Barrile verspreid over Napels. Vooral in de kerken Santa Maria Donnaregina, San Giovanni Battista ai Camaldoli, Santa Maria dell'Incoronata, San Lorenzo Maggiore, San Pietro Maiella en Sant'Eligio Maggiore. Van 1329 tot 1333 werkte Giotto in Napels voor koning Robert van Anjou met wie hij bevriend raakte, maar van het daar gemaakte werk is overigens praktisch niets meer over, slechts een kleine fragmenten: Compianto su Cristo morto uit 1329 van de kerk Santa Chiara en uit Castel Nuovo van de Cappella Palatine.

Tussen de 13e en de 14e eeuw werd de kerk San Lorenzo Maggiore volledig bedekt met fresco's door schilders uit de school van Giotto. Sommige stukken als Natività Secolo XIV zijn nog steeds zichtbaar in het transept rechts (door Montano d'Arezzo, ca. 1300) en in Cappella Barrili (zie afbeelding boven: Verhalen van de Maagd door Maestro di Giovanni Barrile uit ca. 1333-34). In het fresco van d'Arezzo ligt de Maagd naast het kindje Jezus, volgens het oude iconografische motief, die echter werd verdrongen in de 13e en 14e eeuw door de Tronende Madonna.

Uitgebreide informatie vindt u op het Webjournaal (Italiaans).

Maestro di Giovanni Barrile, Sposalizio della Vergine,

c.1333-1334 San Lorenzo Maggiore

Pedro Fernández (Pseudo Bramantino)

Pedro Fernández, Cona della Visitazione, 1508-1509 Museo di Capodimonte

 

De Spaanse schilder Pedro Fernández (Pseudo Bramantino), geboren ca. 1480 in Murcia, was de eerste Spaanse schilder die werd beïnvloed door de Italiaanse renaissance-stijl en dat ook tot uiting bracht. Ongeveer in 1500 kwam hij in Milaan, waar hij in contact kwam met lokale schilders als Bartolomeo Suardi (ook als pseudo Bramantino) en Andrea Solario, die volgelingen waren van Donato Bramante en Leonardo da Vinci. Zijn eerste opleiding was bij een Vlaamse of Spaans-Vlaamse kunstenaar. Deze invloed heeft Bramantino omgezet in een lineaire, broze, ietwat vreemde Italiaanse stijl die volledig onderscheidend is. In de altaarstuk 'Cona della Visitazione', uitgevoerd voor het hoogaltaar van de Santa Maria delle Grazie in Caponapolizie nu in Museo di Capodimonte, zie je aan de karakters van de gezichten duidelijk de invloed van Da Vinci. Van Lombardije ging hij naar Rome waar hij werd beïnvloed door de schilderingen in de Sixtijnse kapel en de schilderingen in het Vaticaan van Raphael. Vervolgens vertrekt hij naar Napels, waar hij als vooraanstaand kunstenaar actief was van 1508 tot 1512 en de 'moderne' Lombardische schilderkunst introduceerde en de invloeden uit Rome. Bramantino maakte voor de 'Cappella del Crocifisso' in de Basiliek San Domenica Maggiore het schilderij 'Andata al Calvario'. In 1511 maakte Bramantino voor dezelfde kerk in de prachtige en bijzondere 'Cappella Andrea Carafa' (architect: Romolo di Antonio da Settignano, 1507-15) de fresco's van Profeten op de pendentieven, de decoratieve motieven met vegetatie in slingers, de balustrade en de fresco's van engelen in de koepel.  Daarna woonde hij weer 6 jaar in Rome en Napels om in 1518 weer terug te keren naar Noord-Italië. In 1519 werkte Bramantino in Spanje aan de uitvoering van een altaarstuk gewijd aan St. Helen in de kathedraal van Girona. Na de voltooiing van dit werk in 1521 verdwijnt Bramentini uit het zicht.

Fernandez, Profeti, motivi decorativi vegetali a festoni,
balaustra e angeli S.Domenico Maggiore

Cappella Minutolo en Montano d'Arezzo

Cappella Minutolo, kathedraal Napels

 

Cappela Minutolo in de kathedraal te Napels vertegenwoordigt een van de weinige monumenten van de Napolitaanse gotiek die bewaard is gebleven, waarin een uitzonderlijke fusie is tussen de schilderkunst, de beeldhouwkunst en de architectuur van die tijd. De datum van de kapel is niet precies bekend, maar we weten dat het geherstructureerd is door de aartsbisschop Filippo Capece Minutolo (1288-1301). Het was gewijd aan St. Pietro en Sant'Anastasia. De cosmatenvloer introduceert het wapen van de familie in een bas-reliëf in het midden van de vloer. Het grafmonument centraal in de kapel van kardinaal Enrico Capece Minutolo (1389-1412) is een werk van Antonio Bamboccio uit 1402. Aan de rechterkant van het altaar ligt de sarcofaag van de aartsbisschop Filippo Capece Minutolo die cosmatisch versierd is met mozaïeken van de school van Arnolfo di Cambio. Aan de linkerzijde van het altaar ligt de sarcofaag van de aartsbisschop Orso Capece Minutolo van Salerno en canoniek van de kathedraal van Napels, een werk van de school van Tino di Camaino. De muren en het plafond van de kapel zijn volledig ingericht door fresco's die gedateerd zijn tussen 1240 en 1482. In het lage deel vinden we voorstellingen van kruisvaarders, ruiters en familieleden. Dicht bij de binnenkomst van de kapel, aan de linkerkant, beelden de fresco's Sant'Antonio van Padua en Sint Caterina van Siena uit. De decoratie wordt aangevuld door een aantal fresco's die gevarieerde scènes uit de Nieuwe Testament voorstellen, waaronder de geschiedenis van de heiligen Peter en Paul. Onder de kunstenaars die hebben bijgedragen tot de realisatie van deze fresco's zijn: Giotto, Montano d'Arezzo en Pietro Cavallini. Cimabue heeft waarschijnlijk de scène van de kruisiging van St. Pietro gerealiseerd (bron: website kathedraal Napels).

Het is opmerkelijk dat bepaalde kunstenaars bijna onbekend zijn in hun thuisland elders worden beschouwd als van primair belang voor de bijdrage die zij hebben geleverd aan de kunstgeschiedenis. Dit is ook het geval van de Toscaanse kunstenaar Montano d'Arezzo, in Toscane genegeerd, maar in Napels en omgeving gezien als een belangrijke kunstenaar in de ontwikkeling van de schilderkunst tussen de 13e en 14e eeuw. Hij werd geboren in Arezzo, waarschijnlijk in de tweede helft van de jaren zestig van de 13e eeuw. In de jaren tachtig ging D'Arezzo naar Assisi om daar de 'nieuwe' schilderkunst te bekijken in de basiliek van San Francesco van regionale schilders. D'Arezzo komt aan in Napels gedurende de laatste jaren van de regeringsperiode van Charles I van Anjou, om de buitengewone Toscaans-Umbrische artistieke innovaties in te voeren die net zijn ontstaan uit de 'fabriek van Assisi'. Onder het bewind van Charles II van Anjou vanaf 1285, ontving d'Arezzo prestigieuze opdrachten. Zoals in de kathedraal van Napels in de kapel van aartsbisschop Philippo Capece Minutolo (1288-1301). Deze fresco's zijn afbeeldingen van verhalen van heiligen en een Kruisiging en werden gemaakt rond 1285/1286. Tegenwoordig zijn ze gedeeltelijk zichtbaar. Na een tweede bezoek aan Assisi, waar hij werd beïnvloed door Giotto, is hij teruggekeerd naar Napels en maakt de beroemde Maria cyclus in de kerk van San Lorenzo Maggiore, gemaakt rond 1306 voor Charles II d'Anjou.  Buiten dit prachtige gotische gebouw, in een lunet van het portaal tussen de kerk en het naburige klooster, is de fresco 'Madonna con il Bambino e un donatore' van zijn hand. In de basiliek van San Domenico Maggiore zijn twee beschadigde fresco's ook toegeschreven aan d'Arezzo. Ze vertegenwoordigen de heiligen Peter en Paul (bron: Tijdschrift Amaranto).

Kruisvaarders van Montano d'Arezzo