Borromini en vele anderen in SS Apostoli.

Santissimi Apostoli interieur met fresco's van Lanfranco

Santissimi Apostoli, Filamarino Altaar

Santissimi Apostoli is een prachtige kerk gereconstrueerd door Francesco Grimaldi in 1610 voor kardinaal Ascanio Filomarino en na 1627 herbouwd door Giovanni Conforto. De kerk werd al in de 5e eeuw gesticht. De kerk is beroemd om de schitterende frescocyclus van Giovanni Lanfranco. Dit meesterwerk beïnvloedde de artistieke ontwikkeling in Napels. Verder zijn er nog schilderwerken te zien van o.a. Solimena, De Matteis, De Mura en Beinaschi. Van het grootste belang in de kerk is de Filamarino Altaar, gemaakt door Francesco Borromini voor kardinaal Filamarino. De kardinaal had zeer sterke banden met het hof van Paus Urban VII. Dit altaar is het enige werk van Borromini in Napels en in veel opzichten was het een generale repetitie voor zijn werk in het Oratorio in Rome. Hij ondertekende in c. 1640. In de kerk is ook een reliëf te bewonderen van Frans Duquesnoy. Duquesnoy was een vooraanstaand barokbeeldhouwer uit Brussel die een belangrijk deel van zijn loopbaan in Rome heeft doorgebracht. Zijn veeleer geïdealiseerde voorstellingen contrasteren met het emotionele werk van Bernini en zijn meer verwant aan het temperament van Algardi, een andere tijdgenoot.

 

reliëf van Frans Duquesnoy

Voor de ligging van de Santissimi Apostoli kijk op: wandelroute A.

Napoli centro storico deel 1 en 2

Documentaire opgenomen in Napels in het centrum van de stad. De route begint bij het Piazza del Gesù, richting de kerk van Santa Chiara, Spaccanapoli, San Domenico Maggiore, de Cappella di San Severo, een standbeeld van de Nijl.



Het tweede deel van de documentaire (Via dei Tribunali). De route begint in San Pietro een Maiella, de kerk Purgatory in Arco, de kerk van San Lorenzo, San Gregorio Armeno, San Lorenzo Maggiore.

The Trinity, the Madonna and St Dominic, San Domenico Maggiore, Naples

Het is niet onlogisch dat een enscenering van een oratorio van Alessandro Scarlatti wordt uitgevoerd met als uitgangspunt de barokke schilderwerken van Francesco Solimena, Napolitaans schilder en tijdgenoot van Scarlatti. Beide kunstenaars zijn uitgesproken 'barok' in hun aanvoelen van theatrale monumentaliteit en plastische uitdrukking van gevoelens. Met name door de sterke gebarenexpressiviteit in de werken van Solimena.

Scarlatti behoorde tot de Napolitaanse school, een groep van Napolitaanse operacomponisten in de 17de en 18de eeuw. Belangrijkste vertegenwoordigers waren ook N. Porpora, G.B. Pergolesi, D. Cimarosa, N. Piccinni en F. Durante.

Op Web Gallery of Art wordt het werk Judith with the Head of Holofernes1728-33 gekoppeld aan het Oratoria 'La Giuditta' van Scarlatti. Kijk en geniet!

Antonio Solario

Archivio di Stato, Chiostro del Platano met fresco's van Antonio Solario (1495)

Antonio Solario (c. 1382-1455) is de belangrijkste Italiaanse schilder uit de Napolitaanse school in de 15e eeuw. Solario is in de leer geweest bij Lippo Dalmasio in Bologna, en daarna is hij in Venetië, Ferrara, Florence en Rome geweest. Zijn belangrijkste werk is een serie van twintig grote fresco's in de hof van het klooster van del Platano (nu staatsarchief) in de kerk Santi Severino e Sossio uit 1494-95. De werken bevatten een groot aantal levensechte figuren in waardige en sierlijk posities. Ze verbeelden de gebeurtenissen in het leven van st. Benedictus. In een van de scènes, St. Benedictus wordt verwelkomt in Affile, zien we de jonge heilige net nadat hij vluchtte met zijn verpleegster van de verleidingen van Rome, als hij zich begeeft in de heuvels ten westen van de stad om zijn roeping te realiseren. Op de achtergrond is de kerk van St. Peter, Affile, waar Benedictus bleef gedurende een bepaalde tijd. Naast de kerk is een object die niet in de legende is opgenomen: een poort die veel lijkt op de Porta Capuana in Napels. De prachtige renaissance stad op de achtergrond symboliseert de nieuwe Napels die Alfonso nooit zag. De fresco's zijn nu sterk vervallen als gevolg van vocht en door vele restauraties uitgevoerd in de loop van de tijd. De fresco's tonen sporen van invloed van de scholen van Venetië en Ferrara. Ze worden beschouwd als de meest representatieve cyclus van renaissance schilderkunst aan het centrum van het klooster Napoli. Andere werken van Solario in Napels zijn: 'Uitvoering van het Kruis' in de kerk van San Domenico Maggiore en een 'Madonna' in het Museo Nazionale di Capodimento.

In juni 1494 verstrekt Alfonso II fondsen voor nieuwe gebouwen voor een van zijn favoriete kloosters: de Benedictijnse stichting van Santi Severino e Sossio. Dit was ongeveer een maand na de kroning. De werkelijke bouw begon echter pas na 1537. Onlangs is het interieur van de kerk gestript van sommige van haar barokke versiersels. Het schip geflankeerd door ondiep gebogen kapellen herinnert aan de stijl van Giuliano da Maiano, maar is waarschijnlijk het werk van zijn leerling, Giovanni Donadio, genaamd Mormando. De bouwstijl wijst op de Porta Capuana die gebouwd is door Da Maiano in 1485-1492. Waarschijnlijk op hetzelfde moment werd de kerk vernieuwd en de reeks fresco's aangebracht.

Cappella Sansevero... een rococo juweel

Giuseppe Sanmartini, Gesluierde Christus, 1753 Cappella Sansevero

De 'Cappella Sansevero', is een absoluut hoogtepunt van de Napolitaanse rococo, die gebouwd is als grafkapel voor de zes leden van de familie Sangro, die hun palazzo hadden aan de overkant van de straat. Het is de prins Raimondo di Sangro die deze kapel heeft heeft laten inrichten. Speciaal aan de kapel is dat je er zowel christelijke als vrijmetselaarssymbolen naast elkaar terugvindt. Weer één van de verborgen schatten in Napels.

Ik beperk mij tot drie bekende rococo werken die u in de kapel kan bezichtigen. Het meest spectaculaire beeld is ongetwijfeld de ‘Gesluierde Christus’ (1753) van Giuseppe Sanmartino (1720-1793), in het midden van de kapel (zie foto). Met een onwaarschijnlijke verfijning is het dode lichaam van Christus afgebeeld onder een flinterdunne sluier. Het ongelofelijke aan het beeld is dat de gelaatstrekken (ogen, neus, mond en spieren in de arm) onder de sluier te zien zijn. Het lijkt alsof het beeld later is toegedekt. Christus ligt onder een voile die suggereert dat marmer plooibaar is. Hij slaapt niet, zoals grafmonumenten de achterblijvers wel troostten, nee, Christus is zó dood dat je Sanmartino er alsnog van verdenkt nooit in een wederopstanding te hebben geloofd.

Ditzelfde verbazingwekkende concept is gebruikt bij een beeld van de moeder van Raimondo, "La Pudicizia" (1752). Dit beeld is gemaakt door Antonio Corradini (1668-1752). Het is een beeld van een naakte staande vrouw die van hoofd tot voeten is bedekt met zo'n zelfde soort sluier of voile, waaronder haar gelaatstrekken op een prachtige manier doorschijnen. Volgens de mythe moet je de voile optillen om kennis te verkrijgen.

Met "Il Disinganno" is een zelfde soort “truc” uitgehaald. Het is een meesterwerk van de beeldhouwer Francesco Queirolo (1704-1762). Het moet de vader van Raimondo voorstellen en is een beeld van een man die worstelt om zich te bevrijden van een net dat om hem heen gewikkeld zit. Hij wordt daarbij geholpen door een gevleugelde jongeling. Wat het beeld zo verbazingwekkend maakt is dat het lijkt alsof het standbeeld als eerste is gemaakt, en het net er later omheen gehangen is. En dat terwijl het standbeeld uit één stuk gemaakt is.